ΠΕΡΙΕΡΓΕΙΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σήμερα θά συζητήσουμε γιά μιά ἀδυναμία, ἕνα μικρόβιο πού μπαίνει μέσα μας καί ἄν τό ἀφήσουμε νά ἐξελιχθεῖ προκαλεῖ φοβερές ἀσθένειες... Γιά νά σᾶς βοηθήσω νά τό ἀνακαλύψετε θά σᾶς ὑπενθυμίσω ἕνα περιστατικό, ἀπό τό 1ο βιβλίο τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τή Γένεση:
«Ἔβλεπε ὁ Θεός ὅτι οἱ πόλεις τῶν Σοδόμων καί τῶν Γομόρρων ζοῦσαν μέσα στήν ἁμαρτία, μέ ἐξαίρεση τό δίκαιο Λώτ καί τήν οἰκογένειά του. Καί ἔδωσε ὁ Θεός στό λαό πολλές εὐκαιρίες γιά νά μετανοήσει. Μάταια ὅμως. Ἄδικα ὁ Λώτ προσπαθεῖ νά τούς συνετίσει. Καί ὁ Θεός ἀποφασίζει νά καταστρέψει τήν πόλη. Παραγγέλλει ὅμως στό Λώτ νά πάρει τή σύζυγό του καί τίς δύο θυγατέρες του καί νά φύγουν ἀπό τήν πόλη, γιά νά σωθοῦν... Τόν εἰδοποιεῖ νά τά ἀφήσει ὅλα καί νά φύγει μακριά. Νά μή γυρίσει πίσω οὔτε τό βλέμμά του, γιά νά δοκιμαστεῖ ἡ πίστη καί ἡ ὑπακοή τους στό Θεό. Ὁλοκληρωτική ἦταν ἡ καταστροφή! Θειάφι καί φωτιά ἔπεσε ἀπό τόν οὐρανό καί τά ἔκαψε ὅλους καί ὅλα! Ἡ γυναίκα ὅμως τοῦ Λώτ καθώς ἔφευγαν, παράκουσε τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ καί γύρισε νά κοιτάξει… Τό ἀποτέλεσμα ἦταν ὀλέθριο! Μιά στιγμή, ἕνα βλέμμα καί ἔμεινε ἐπί τόπου στήλη ἅλατος!»
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ-ΕΦΑΡΜΟΓΗ
- Καταλάβατε τώρα ποιά εἶναι ἡ ἀδυναμία πού γίνεται πάθος καταστρεπτικό ἄν δέν προσέξουμε;... Καί βέβαια ὅλοι τήν ἀναγνωρίσατε. Πρόκειται γιά τήν περιέργεια. Ἄς ξεκινήσουμε ὅμως μέ τή διάγνωση τῆς ἀσθένειας.
1. Τί εἶναι περιέργεια; (…)
Εἶναι ἡ τάση, ἡ προσπάθεια τοῦ ἀνθρώπου νά μαθαίνει, νά βλέπει, νά ἀκούει συνεχῶς ὁτιδήποτε, ἀκόμη καί ἄν δέν τόν ἀφορᾶ, ἔστω καί ἄν ξέρει ὅτι γίνεται ἐνοχλητικός ἤ ὅτι μπορεῖ νά βλαβεῖ.
-Μπορεῖτε νά ἀναφέρετε κάποια παραδείγματα; (...)
Ἄς δώσουμε μιά εἰκόνα τοῦ περίεργου ἀνθρώπου:
• Συζητοῦν δυό-τρεῖς; Πρέπει νά μάθει καί αὐτός τί λένε. Μπαίνει στή μέση ἀπρόσκλητος νά ἀκούσει, νά μάθει, νά πεῖ τή γνώμη του.
• Βλέπει κάτι νά γίνεται στό δρόμο; Στέκεται περίεργος, ρωτᾶ, περιεργάζεται.
• Πετιέται στό παράθυρο νά δεῖ ποιός περνᾶ, ποιός μιλᾶ.
• Στήνει αὐτί νά ἀκούσει ποιός καί γιατί τηλεφωνεῖ.
• Ἀνοίγει γράμματα, ψάχνει τά πράγματα καί τά συρτάρια, διαβάζει τά μηνύματα στό κινητό καί τούς φακέλους στόν Η/Υ τοῦ ἄλλου χωρίς τήν ἄδειά του.
• Κάνει πολλές καί ἀδιάκριτες ἐρωτήσεις γιά πρόσωπα, πράγματα καί περιστατικά πού δέν τόν ἀφοροῦν. Ὅ,τι ξέρουν οἱ ἄλλοι πρέπει νά τό μάθει καί αὐτός.
• Στρέφει τά μάτια του ἐδῶ καί ἐκεῖ. Βλέπει ἐφημερίδες, ἔντυπα, εἰκόνες καί φωτογραφίες μέ προκλητικό περιεχόμενο.
2. Ποιές συνέπειες ἔχει ἡ περιέργεια στή ζωή μας; (…)
• Ὁ περίεργος χάνει πολύτιμο χρόνο. Μέ τό νά ρωτᾶ, νά στέκεται, νά βλέπει, νά περιεργάζεται, νά συζητᾶ, σπαταλᾶ ὧρες πολλές ἄδικα καί χωρίς νόημα εἰς βάρος ἄλλων καθηκόντων. Τά μαθήματα, ἡ προσευχή, ἡ μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς παραμελοῦνται, γιατί ὁ χρόνος ἔφυγε. Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι ὁ ἀπόστολος Παῦλος στίς ἐπιστολές του καυτηριάζει τήν τάση αὐτή: «ἀκούομεν γάρ τινας περιπατοῦντας ἐν ὑμῖν ἀτάκτως, μηδὲν ἐργαζομένους, ἀλλὰ περιεργαζομένους· τοῖς δὲ τοιούτοις παραγγέλλομεν καὶ παρακαλοῦμεν διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἵνα μετὰ ἡσυχίας ἐργαζόμενοι τὸν ἑαυτῶν ἄρτον ἐσθίωσιν» (Β’ Θεσ. γ’ 11. Πρβλ. Α’ Τιμ. ε’ 13)
• Ἡ περιέργεια πολλές φορές φέρνει μαζί της τήν φλυαρία, τήν κατάκριση, τήν χαιρεκακία.
• Ἡ περιέργεια εἶναι ἀδιακρισία πού ἐκθέτει. Εἶναι ἀγένεια, πού προσβάλλει τήν ἀξιοπρέπεια καί κάνει τόν ἄνθρωπο ἀνεπιθύμητο.
• Καί τό πιό ἐπικίνδυνο. Πολλές φορές δυστυχῶς ἀπό περιέργεια ρίχνει κανείς τόν ἑαυτό του σέ σοβαρό καί ἐπικίνδυνο πειρασμό, καθώς δέν γνωρίζει ποῦ θά τόν ὁδηγήσει ἡ περιέργειά του. Τί εἶναι αὐτό πού θέλει νά δεῖ, νά διαβάσει, νά ἀκούσει; Τί θά συναντήσει ἐκεῖ πού θά πάει ἀπό περιέργεια; Τί εἶναι αὐτό πού κουβεντιάζουν σέ ἐκείνη τήν παρέα; Κι ἄν εἶναι κάτι πού δέν τό θέλει ὁ Θεός; Θά μπορέσει νά φύγει ἤ θά παρασυρθεῖ καί θά μείνει νά τά ἀκούσει ὅλα, νά τά δεῖ καί νά συμμετέχει; Καί τό χειρότερο: ἡ περιέργεια μπορεῖ νά ὁδηγήσει στό κάπνισμα, τά ναρκωτικά κ.ἄ. κι ἔτσι νά ἀποβεῖ θανάσιμα ἐπικίνδυνη...
3. Ἄς ἐπιμείνουμε λίγο στό σημεῖο αὐτό. Τί λέτε; Ποῦ συνήθως στρέφεται ἡ περιέργεια ἑνός νέου ἀνθρώπου; Στό καλό ἤ τό κακό; (...)
Εἶναι παρατηρημένο ὅτι ἡ περιέργεια στρέφεται κατά κανόνα πρός τό ἔνοχο καί ἁμαρτωλό. Τό καλό δέν τραβᾶ τόσο τόν περίεργο, ὅσο τό κακό. Τό γνωρίζουμε ἀπό τήν πείρα μας, τό μαρτυρεῖ καί ὁ ἀδιάψευστος λόγος τοῦ Θεοῦ: «ἔγκειται ἡ διάνοια τοῦ ἀνθρώπου ἐπιμελῶς ἐπὶ τὰ πονηρὰ ἐκ νεότητος αὐτοῦ»(Γεν. η’ 21). Μετά τήν πτώση τῶν πρωτοπλάστων ἡ ἁμαρτία ριζώθηκε στίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων μέ ἀποτέλεσμα κάθε ἄνθρωπος ἀπό τά παιδικά του κιόλας χρόνια νά στρέφεται εὐκολότερα καί μέ μεγαλύτερο ἐνδιαφέρον στά πονηρά ἔργα. Μιά ἐκπομπή μέ προκλητικό τίτλο στήν τηλεόραση, ἕνα πολυδιαφημιζόμενο βρώμικο περιοδικό, μιά ταινία γεμάτη βία καί ἀνηθικότητα, μιά ὕποπτη ἱστοσελίδα, κ.ἄ., κεντρίζουν τό ἐνδιαφέρον τῶν νέων, πού θέλουν ὅλα ἀπερίσκεπτα νά τά γνωρίσουν καί νά τά γευθοῦν. Ὁ παμπόνηρος διάβολος καιροφυλακτεῖ, ἀγρυπνᾶ νά εἰσβάλλει μέσα ἀπό τίς πόρτες τῆς ψυχῆς, τά μάτια, τά αὐτιά, τή σκέψη καί ἔτσι ἡ περιέργεια γίνεται αἰτία μεγάλης ζημιᾶς.
Ἀσθένεια λοιπόν βαριά μέ ἐπικίνδυνες ἐκδηλώσεις ἡ περιέργεια. Ὅμως ὄχι ἀνίατη. Ὑπάρχει θεραπευτική ἀγωγή, πού μπορεῖ νά βοηθήσει νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπ’ αὐτήν.
4. Τί λέτε; Πῶς μπορεῖ νά θεραπευθεῖ ἡ περιέργεια; Πῶς μποροῦμε νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπό αὐτήν; (…)
• Τό πρῶτο εἶναι ἡ σωστή διάγνωση. Νά ἀντιληφθοῦμε ὅτι δέν εἶναι μιά μικροαδυναμία ἡ περιέργεια, ἀλλά ἀρρώστια φοβερή, πού μπορεῖ νά μᾶς ὁδηγήσει σέ ἐπικίνδυνες καταστάσεις. Νά παραδεχθοῦμε ὅτι τήν ἔχουμε καί νά ἀποφασίσουμε νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπό αὐτήν.
• Ἕνα πρακτικό μέσο εἶναι νά κάνουμε τό ἀντίθετο ἀπ’ ὅ,τι μᾶς ὑποδεικνύει αὐτή. Γιά παράδειγμα ἡ περιέργεια μᾶς σύρει τό βλέμμα πρός ἕνα μέρος, μιά σκηνή, ἕνα ἔντυπο; Ἐμεῖς ἄς προσπαθήσουμε τή στιγμή ἐκείνη νά τό στρέψουμε κάπου ἀλλοῦ. Κινεῖ ἡ περιέργεια τά βήματά μας πρός τόπο πού ἐξελίσσεται κάτι ὕποπτο; Νά στραφοῦμε ἀλλοῦ.
• Νά εἴμαστε ἐπιμελεῖς στήν ἐκτέλεση τῶν καθηκόντων μας. Ὅποιος προσπαθεῖ νά εἶναι συνεπής στίς ὑποχρεώσεις του, θεραπεύεται αὐτομάτως ἀπό τήν περιέργεια. Μένει καιρός σέ ὅποιον ἀσχολεῖται μέ τά μαθήματά του καί τόν πνευματικό του καταρτισμό, γιά νά περιεργάζεται τό ἕνα καί τό ἄλλο; Ἡ ἐργασία, ἡ ἐνασχόληση μέ πράγματα χρήσιμα καί ὠφέλιμα εἶναι φάρμακο πού θεραπεύει τήν περιέργεια.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Μία πολύ περιεκτική σέ νοήματα προσευχή, ἡ γνωστή εὐχή τοῦ ὁσίου Ἐφραίμ τοῦ Σύρου, τήν ὁποία χρησιμοποιεῖ καθημερινά ἡ Ἐκκλησία μας κατά τήν περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἀνάμεσα στά ἄλλα ἀναφέρει: «Κύριε καί Δέσποτα τῆς ζωῆς μου... πνεῦμα περιεργείας... μή μοι δῷς». Δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι ἀναφέρει εἰδικά τήν περιέργεια. Εἶναι σοβαρή ἁμαρτία καί ὀφείλουμε νά παρακαλοῦμε τόν ἅγιο Θεό νά μᾶς ἀπαλλάξει ἀπό τό «πνεῦμα περιεργείας».
Βέβαια, ὑπάρχει καί ἡ καλή περιέργεια. Ὁ ἄνθρωπος βλέπει, ἀπορεῖ, ἐρευνᾶ, βγάζει συμπεράσματα καί προοδεύει. Αὐτή ἡ τάση τοῦ ἀνθρώπου νά μαθαίνει κάτι καλύτερο, νά αὐξάνει τίς γνώσεις του, εἶναι χάρισμα δημιουργικό, εἶναι θεμέλιο στήν πρόοδο, στήν ἐπιστήμη, στή ζωή. Δῶρο τοῦ Θεοῦ.
Ἄν στρέψουμε λοιπόν τήν περιέργεια στήν σωστή κατεύθυνση, ἄν καλλιεργήσουμε σωστά τήν ἔμφυτη φιλομάθεια μας, τότε, ἀντί νά εἶναι ἀφορμή βλάβης, γίνεται πρόξενος μεγάλης ὠφέλειας. Ὅταν, γιά παράδειγμα, στρέψουμε τό ἐνδιαφέρον μας στήν δημιουργία τοῦ Θεοῦ γιά νά θαυμάσουμε τήν τελειότητα, τήν ἁρμονία τῆς φύσεως, τότε ἐξαγιάζεται ἡ περιέργεια. Ὅταν ἀσχολούμαστε μέ τά δικά μας καθήκοντα, μέ τίς δικές μας ἀδυναμίες καί ἐλλείψεις, μποροῦμε νά ἐργαστοῦμε δυναμικότερα γιά τήν διόρθωσή μας. Στρέφοντας τό ἐνδιαφέρον μας στά μαθήματά μας, στήν γενικότερη μόρφωσή μας, τότε ἡ ἱκανοποίηση τῆς περιέργειας αὐτῆς, ὄχι μόνο δέν εἶναι ἀσθένεια ἐπιβλαβής, ἀλλά ἐνδιαφέρον ἐπαινετό καί ὠφέλιμο καί σωτήριο. Ἄς στρέψουμε λοιπόν στήν κατεύθυνση τῆς φιλομάθειας τήν περιέργειά μας κι ἄς παρακαλοῦμε τόν Κύριο νά μᾶς ἀπαλλάξει ἀπό κάθε ἄλλη ἁμαρτωλή περιέργεια.
ΣΥΝΘΗΜΑ: Νά νικοῦμε τήν περιέργεια.