Υπομονή – Ταπείνωση

   Μπορείς να αλλάξεις αν είσαι έτοιμος να το δεκτείς. Μόνο τότε μπορείςνα δεκτείς κάποια πράγματα. Τι ωραίο οι Άγιοι που μπορούν να βρουν το ωραίο σε κάθε τι. Πήγε ένας στο Γέροντα Παΐσιο και του λέει “Γέροντα όλη την ώρα κοιμάμαι” και αυτός του λέει “Δεν πειράζει τουλάχιστον δεν αμαρταίνεις”. Κάθε τι “κακό” το μετατρέπουν μέσα τους σε καλό λογισμό, γιατί έχουν ταπείνωση. Σκύβουν μπροστά μας και δεν έρχονται με απαιτήσεις, δεν ζητάνε τίποτα. Μόνο από τον εαυτό τους ζητάνε, τον εαυτό τους μαλώνουνε, τιμωρούνε. Ο Άγιος Νεόφυτος έλεγε “ όταν βλέπεις κάποιον να βάζεις τον εαυτό σου νοερά κάτω από τα πόδια του, να σκύβεις νοερά”. Να νιώθεις ότι είσαι κάτω απ’ όλους. Ξέρεις πως να σκύβεις, όπως το σιτάρι. Όταν μεγαλώσει και μαζέψει καρπό, βαραίνει και κλείνει και λες ότι έχει περιεχόμενο. Όταν έχεις περιεχόμενο σύβεις, όταν δεν έχεις πετάγεσαι, θέλεις να φαίνεσαι. Γι’ αυτό είναι ωραίο να έχουμε ταπείνωση μπροστά στον Κύριο. Γιατί αυτή η υπερηφάνεια είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα, ο εγωισμός. Για όλα τα προβλήματα φταίει το εγώ μας. “Από τον εγωισμό μου, έχω αρρωστήσει”. Ίσως να μην είχες αρρωστήσει από τον εγωισμό σου γιατί ο εγωισμός αρρωστά και το σώμα, αλλά ακόμα και το ότι διαμαρτύρεσαι είναι εγωισμός. Αν δεν διαμαρτυρόσουν θα το έβλεπες κι αυτό καλά. Η αρρώστια δεν είναι αυτό καθ’ αυτό κακό είναι το πως το περνά ο καθένας. Αν γκρινιάζεις, αν σου φταίνε όλα και νιώθεις ότι κάτι λείπει, λείπει η ταπείνωση και είναι πλούσιο το εγώ.

   Από παντού μπορείς να πέσεις στον εγωισμό. Έτσι και η ψυχή από παντού πέφτει στον εγωισμό. Γι’ αυτό λέει “ἐν μέσω διαβαίνομεν παγίδων πολλῶν. Πρόσεχε ψυχήν μού. Ἀνάστα” ξύπνα μην κοιμάσαι γιατί έχει πειρασμούς. Ο εγωισμός είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα μας. Ο διάβολος αυτό έκανε στους πρωτόπλαστους. Ένιωθαν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους. Αυτό που λέω εγώ είναι, αυτό είναι, έχω γνώμη, άποψη. Έχω την άποψη, δεν δέχομαι συζητήσεις, θέλω να την επιβάλω, αυτή είναι η άποψη μου.

   Είναι μεγάλο πρόβλημα αυτό. Έχουμε όλοι εγωισμό και κυρίως από το κρυφό εγωισμό που είναι πιο ύπουλος γιατί δεν φαίνεται. Ο καλός που έχει εγωισμό είναι πιο ύπουλος αυτός, βγαίνει πλαγίως. Ενός αμαρτωλού που βγαίνει η κακία του, οι άνθρωποι τον σιχαίνονται. Ο Θεός όμως τον αγαπά. Την ώρα που λες “Τι άνθρωπος είναι αυτός;”, τον ταπεινώνεις. Εσύ χάνεις αυτός κερδίζει. Εσύ χάνεις γιατί σιχάθηκες αυτόν που έχει μέσα του μια φανερή υπερηφάνεια. Τη δική σου υπερηφάνεια την κρυφή πότε θα τη δεις; Και την ξέρεις μόνο εσύ και ο Θεός. Γι’ αυτόν τον αμαρτωλό τον σιχαίνονται όλοι και ξεπλένονται οι αμαρτίες του. Τον καλό άνθρωπο που είναι εγωιστής πρέπει μόνος του να σιχαθεί τον εαυτό του. Μόνο έτσι φεύγει ο εγωισμός μας. Γιατί αν δεν σιχαθεί θα το ξανακάνει. Πληγώθηκε ο εγωισμός σου δεν πειράζει, όταν πληγωθεί ο αδελφός σου, βοήθα τον. Αν πληγωθεί ο εγωισμός σου παράτα τον, άφησε τον να νεκρωθεί τελείως. Έτσι θα αναστηθεί η ψυχή, αν πεθάνει το εγώ σου.

   Έχουμε μεγάλη ιδέα για το εγώ μας, τα χαρίσματα μας. Και λέει κάποιος μα δεν νιώθω το Θεό. Μα πρώτα πρέπει να διώξεις το εγώ σου. Είναι ωραίοι οι ταπεινοί άνθρωποι.

      Ωραίο πράγμα είναι να κάνεις λίγα πράγματα και ταπεινά. Λίγα λόγια προσευχής και όχι πολλά με εγωισμό. Είναι κάποιοι που νηστεύουν μόνο Τετάρτη και Παρασκευή γιατί δεν μπορούν περισσότερο και θαυμάζουν τους άλλους ταπεινά. Και αυτό σιγά- σιγά θα γίνει εβδομάδα. Κάνεις το καλό και καλά. Με ταπείνωση. Κάναμε καλά πράγματα ως Χριστιανοί όμως δεν ευωδιάζεις στους άλλους, γιατί δεν το κάνεις με ταπείνωση. Ήταν κάποιος που ήθελε να γίνει πάτερ και αποφάσισε πριν να γίνει , να πάει σε ένα μοναστήρι να προσευχηθεί όπως ο Χριστός ή ο Μωυσής για 40,50 μέρες. Έκατσε 28,30 μέρες. Προς το τέλος τον ειδοποίησαν ότι κάτι έγινε με τους δικούς του. Γυρίζει πάει και μετά λέει «Τι θα κάνω τώρα. Θα ξαναπάω να καλύψω το κενό, για να πω ότι έκατσα 40 μέρες». Και λέει κάποιος παπάς θέλεις να γίνεις παπάς ταπεινός. Και οι 30 μέρες καλές είναι. Αυτός θέλει 40 για να λέει ότι είναι κάτι μεγάλο, όπως οι ασκητές. Καλύτερα να μην πας. Κατάργησε τον εγωισμό σου. Αν βρήκες τρόπο συνέχισε το. Από τη προσευχή, τη νηστεία, την ελεημοσύνη συνέχισε το. Αν το κάνεις για να ακούγεσαι είναι εγωισμός και αυτό φαίνεται σε όλα τα πράγματα της ζωής. Εισπράττεις εγωισμό και ταπείνωση από όλα. Έλεγε κάποιος για τον Γέροντα Παΐσιο κάποτε:

-       «Είναι πολύ ταπεινός»

-       «Και πως το κατάλαβες ότι έχει ταπείνωση»

-       «Καθάριζε ένα πορτοκάλι»

-       «Και πως καθάριζε το πορτοκάλι»

-       «Κανονικά όπως όλοι μας»

-       «Και πως το κατάλαβες ότι έχει ταπείνωση»

-       «Δεν ξέρω από τον τρόπο που καθάριζε το πορτοκάλι κατάλαβα ότι είναι ταπεινός»

   Δηλαδή η ταπείνωση βγαίνει από όλα ακόμα και από τον τρόπο που καθαρίζεις ένα φρούτο. Ποιος έφτιαξε το πορτοκάλι; Ναι εσύ αγόρασες το πορτοκάλι αλλά ποιος το έφτιαξε; Ποιος του έδωσε το χρώμα, τη γεύση, τις βιταμίνες. Βιταμίνες ξέρεις τι σημαίνει; Βγαίνει από το VITA που σημαίνει ζωή. Άρα η βιταμίνη που έχει ζωή σου δίνει ζωή. Μπορεί τρώγοντας ένα πορτοκάλι να γίνεις ταπεινός ή εγωιστής. Όλα κρύβουν ταπείνωση ή εγωισμό. Από το πως θα κάτσεις μέχρι το πως θα φας.

   Είναι ωραίο να είσαι ταπεινός. Λίγα και καλά και σιγά-σιγά θα έχεις κάτι περισσότερο. Πρέπει να ζηλεύουμε την ταπείνωση των Αγίων και να την επιδιώκουμε. Δεν σου λείπουν τα υλικά αγαθά, το αυτοκίνητο, τα φορέματα. Η ταπείνωση σου λείπει Ακόμα κι όταν σε παινεύουν εσύ τι νιώθεις. Νιώθεις τον εγωισμό σου. Υπάρχουν όμως άνθρωποι, οι οποίοι δεν θέλουν να ακούνε καλά λόγια. Ακόμα και η παραδοχή όμως του εγωισμού είναι μικρή ταπείνωση. Να παινεύεις, να μην είσαι βαρύς και ασήκωτος αλλά να μην επαινείς κολακευτικά. Να τονωθείς η αυτοπεποίθηση σου όχι για την υπερηφάνεια σου. Ξεκινάμε από μια ανάγκη τόνωση αλλά όχι να το πάρει επάνω του. Να χαθεί η ταπείνωση «Πᾶσα δώσεις ἀγαθοί καί πᾶν δώρημα τέλειον ἄνωθεν ἐστί καταβαίνον». Αυτός τα έκανε όλα τα τέλεια της γης, αυτός μας φωτίζει, δεν είναι δικό σου. Τι καλό έχει που είναι δικό σου. Θέλεις να πας μπροστά, σταμάτα να φαίνεσαι, κρύψου.

   Στη χριστιανική ζωή για να τα πας καλά, πρέπει να κρύβεσαι. Όπως τα κυκλάμινα που είναι τόσο ωραία και τόσο διακριτικά και κρυμμένα και τα βλέπει ο διαβάτης όταν κουράζεται και θα κάτσει να ξεκουραστεί όταν θέλει να τονωθεί. Γι’ αυτό και δεν κυκλοφορούν και πολύ στο εμπόριο να μας κατακλύζουν. Τα κρυμμένα της ζωής, τα ωραία. Και όταν θέλει ο Θεός θα σου φέρει ανθρώπους και θα σε βγάλουν οι άλλοι. Αν θέλεις στοργή και δεν σου δίνουν, ταπεινώσου. Από την πίκρα γίνεσαι γλυκός. Με τη γλύκα του Θεού που παίρνει το φάρμακο της ζωής και το κάνει σιρόπι.

   Ένας πλούσιος που φοράει ρούχα φτωχικά είναι αγαπητός στους ανθρώπους ενώ ένας φτωχός με τρόπους εξεζητημένους και ρούχα πλούσια, φανταχτερά γελοιοποιείται. Επειδή έχουμε εγωισμό, τσακωνόμαστε με τους άλλους. Ο καθένας το δικό του, όχι του άλλου. Το ζητούμενο είναι να ταπεινωθούμε και όχι να κάνουμε το δάσκαλο στους άλλους γιατί και αυτό είναι εγωισμός. Όπως και τα νεύρα. Έλεγε η γερόντισσα Γαβριηλία «Τα νεύρα είναι κρυμμένος εγωισμός». Γιατί νευριάζεις; Γιατί δεν έγινε όπως τα θέλεις; Ποιος τα θέλει; Εγώ. Δηλαδή εγωισμός. Γιατί εσύ ήθελες, απαιτούσες, είχε πείσμα. Ο ταπεινός  δεν νευριάζει ότι και να γίνει. Την ώρα του πάθους, που πληγώνεται ο εγωισμός, ζωντανεύει ο εγωισμός του.

   Είχε πάει κάποιος στο Σινά, ο Σάββας και είχε μεγάλη εντύπωση για τον εαυτό του και πήγε να μονάσει για λίγο. Την πρώτη μέρα που πήγε ήταν στο κελί του. Το απόγευμα οι Βεδουίνοι έκαναν δουλειές και έπρεπε να ανεβάσουν ένα τεράστιο αντικείμενο στο βουνό, στην πλαγιά εκεί και το κράταγα όλοι μαζί και έβαζαν δύναμη. Και για να συντονιστούν έλεγα όλοι μαζί «Σάουα, Σάουα» όπως λέμε εμείς «Έϊ όπ» και συντονίζονταν. Ο πατήρ Σάββας ακούει απ’ έξω «Σάουα, Σάουα» και σκέφτεται «Α με ξέρουν και εδώ πέρα. Με πήραν είδηση». Και πάει έξω και τους λέει:

-       «Κοίτα να δεις μου κάνει εντύπωση το πότε μάθανε για μένα»

-       «Πότε μάθανε για σας;»

-       «Φώναζαν το απόγευμα Σάββα, Σάββα. Εγώ ξέρετε έχω κάνει ομιλίες, έχω βιβλία, έχω κύρος...»

-       «Πάτερ ποιος σε ξέρει εδώ πέρα, κανείς δεν σε ξέρει. Αυτοί είναι Βεδουίνοι»

-       «Μα αφού φώναζαν Σάββα»

-       «Δεν φώναζαν Σάββα, φώναζαν Σάουα-Σάουα για να σηκώνουν βάρος.»

   Πω-πω απογοήτευση και πίκρα και γέλαγε ο άλλος και σκεφτόταν « Πάτερ μου ήρθες εδώ να μονάσεις, να ταπεινωθείς και από την πρώτη νύχτα που ήρθες εδώ θέλεις να σε φωνάζουν. Έχει το μυαλό σου τόσο φουσκώσει επειδή φώναζαν Σάουα.

   Γελοιοποιούμαστε από το εγώ μας. Όταν καταλάβεις πόσο μικρός είσαι τότε θα γίνεις μεγάλος γιατί θα ζήσεις μέσα στην αλήθεια. Και όταν ζήσεις μέσα στην αλήθεια έχει την αλήθεια του Θεού να σε γεμίζει. Έχεις την ισορροπία του Θεού και αυτό φέρνει ανάπαυση, ηρεμία. Όλα αυτά θέλουν μια σωστή τοποθέτηση μες τη ψυχή μας.

   Έχουμε χαρίσματα που από εγωισμό δεν τα καλλιεργούμε. Έχουμε δυνατότητες. Και ο ταπεινός μαθητής θα το δει αυτό και θα διαβάσει περισσότερο για να βρει τα χαρίσματα του ενώ ο εγωιστής μαθητής  θα πει «τόσα μπορώ δεν έχω δυνατότητες». Επειδή είναι εγωιστής και τεμπέλης, ενώ αν διάβαζε θα τα πήγαινε καλύτερα.

   Ταπείνωση θα πει να έχεις το Χριστό μέσα σου. Πολλές φορές τα λόγια μας κρύβουν εγωισμό. Όμως άνθρωποι ταπεινοί προσεύχονται για μας «Κύριε, χάρισε μας τη θέα του προσώπου σου γιατί μόνο αν σε δούμε θα καταλάβουμε ότι είσαι ο μόνος Θεός, μόνο έτσι θα ταπεινωθούμε». Και θα βλέπεις τους υπόλοιπους που είναι λύκοι σαν πρόβατα γιατί ο Κύριος θα έχει γύρω σου μια ασπίδα που θα σε προστατεύει.

   «Μάθετε ἀπ´ἐμοῦ ὄτι πράος ειμί καί ταπεινός τήν καρδίαν καί ἐβρίσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν»

   Πάμε συχνά στην εξομολόγηση με προβλήματα άλυτα και δύσκολα και περιμένουμε κάποια λύση φιλοσοφική. Και βλέπεις και κάτι κυρίες μεγάλα και πολλά προβλήματα στην εξομολόγηση. Το μυστήριο για να συγχωρέσεις τα λάθη. Δεν είναι δύσκολο να γίνει η συγχώρεση αλλά είναι δύσκολο να ακούσεις τα προβλήματα του και άλλου και ο πάτερ Σμέναν λέει «Πω – πω πως με κουράζει η εξομολόγηση, όχι επειδή συγχωρούνται οι αμαρτίες, αυτό είναι χαρά, όχι πρόβλημα». Γιατί πολλές φορές οι άνθρωποι αντί να πουν το αμάρτημα τους θα πουν μια ιστορία αντί για ένα ρήμα. Πολλοί λένε εκτός από το αμάρτημα τους και τα βάσανα τους και τους πόνους τους. Εκεί τώρα τι να πεις. Και τις περισσότερες φορές μια λέξη είναι η απάντηση, η υπομονή. Αυτή είναι η θεραπεία. Να μείνεις σε ένα τόπο (μένω) από κάτω (υπό). Όταν αντέξεις αυτό το νόμο της εκκλησίας δεν βυθίζεσαι άλλο, βλέπεις το Θεό. Έτσι το έζησαν οι Άγιοι. Εμείς δεν προλαβαίνουμε να το κάνουμε αυτό γιατί έχουμε τους άλλους, το λέμε απ’ εκεί , το λέμε απ’ εκεί και ξεσκάμε, παρηγοριόμαστε. Οι Άγιοι είχαν οπτασίες και επαφή με τους αγγέλους γιατί τον πόνο τους τον κράταγαν. Εμείς αμέσως τον πετάμε στον άλλον. Εντάξει άνθρωποι είμαστε, θα τα πούμε, θα τα μοιραστούμε. Πολλές φορές όμως δεν τα λέμε απαθώς, βάζουμε σάλτσα και κακία και μίσος και ζήλια και φθόνο. Αυτό είναι σαν να λέμε στο Θεό ότι ακόμα να μάθουμε το μάθημα, να κάνουμε υπομονή.

   «Κύριε θα σκάσω». Δεν πειράζει. Θα εκραγείς, όχι εσύ ο εγωισμός σου. Ας εκραγεί και ο εγωισμός και ο διάβολος θα έρθει ο Θεός και θα πει «τώρα που είσαι σκασμένος, θα έρθω ο εσταυρωμένος και θα σε βοηθήσω». Όταν μας βλέπει ότι δεν κάνουμε υπομονή και βρίσκουμε ανθρώπινη θεραπεία δεν έρχεται. Όταν κάνεις υπομονή και περιμένεις, δίνεις το δικαίωμα στο Θεό να μιλήσει στη ψυχή σου, να σε βοηθήσει. Η φωνή του Θεού ακούγεται σε καρδιές υπομονετικές, ταπεινές, ήσυχες που προσδοκούν και περιμένουν όσο θέλει ο Θεός. Μέρες, μήνες, χρόνια. Θέματα υγείας, ψυχολογικών, παραλυσίας, θα κάνεις υπομονή. Έτσι θα ευλογηθείς. Θα περιμένεις και τότε θα δώσει την καλύτερη απάντηση. Γιατί θα ηρεμήσεις, θα ταπεινωθείς.  

Διασκευή από την ομιλία του πάτερ Ανδρέα Κονάνου